Zasady finansowania

PAŃSTWOWA KOMISJA WYBORCZA ZKF.624.7.2024 WYJAŚNIENIA dotyczące zasad finansowania kampanii wyborczej w wyborach organów samorządu terytorialnego zarządzonych na dzień 7 kwietnia 2024 r. Państwowa Komisja Wyborcza, na podstawie art. 161 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2408), zwanej dalej „Kodeksem wyborczym”, udziela komitetom wyborczym wyjaśnień dotyczących zasad finansowania kampanii wyborczej w wyborach organów samorządu terytorialnego zarządzonych na dzień 7 kwietnia 2024 r.

WYJAŚNIENIA
dotyczące zasad finansowania kampanii wyborczej
w wyborach organów samorządu terytorialnego
zarządzonych na dzień 7 kwietnia 2024 r.

Państwowa Komisja Wyborcza, na podstawie art. 161 § 1 ustawy z dnia 5 stycznia
2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2408), zwanej dalej „Kodeksem
wyborczym”, udziela komitetom wyborczym wyjaśnień dotyczących zasad
finansowania kampanii wyborczej w wyborach organów samorządu terytorialnego
zarządzonych na dzień 7 kwietnia 2024 r.
1. Przepisy prawne dotyczące finansowania komitetów wyborczych.
Zasady prowadzenia gospodarki finansowej przez komitety wyborcze, uczestniczące
w wyborach organów samorządu terytorialnego regulują następujące przepisy:
1) Kodeks wyborczy, a w szczególności przepisy:
− działu I, rozdziału 15 „Finansowanie kampanii wyborczej” – dotyczące zasad
pozyskiwania przychodów, dokonywania wydatków i prowadzenia gospodarki
finansowej przez komitety wyborcze, odpowiedzialności za zobowiązania
majątkowe komitetu oraz obowiązku przedłożenia Państwowej Komisji
Wyborczej sprawozdania finansowego komitetu, przyjęcia bądź odrzucenia
sprawozdania finansowego komitetu i konsekwencji tego faktu,
− art. 135, 136, 378 oraz 476 – określające sposób obliczania limitu wydatków
komitetu wyborczego, uczestniczącego w wyborach organów samorządu
terytorialnego,
− działu IX „Przepisy karne”, w szczególności art. 503-510 oraz art. 514-516;
2) ustaw z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2023 r.
poz. 1215), zwana dalej „ustawą o partiach”, a w szczególności:
− rozdział 4 „Finanse i finansowanie partii politycznych”, dotyczący m.in. źródeł
finansowania partii politycznych oraz tworzenia i funkcjonowania Funduszu
Wyborczego partii,
− rozdział 6a zawierający przepisy karne ustawy;
- 2 -
3) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 września 2011 r. w sprawie rejestru
zaciągniętych kredytów oraz rejestru wpłat, prowadzonych przez komitety
wyborcze (Dz. U. poz. 1144);
4) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 września 2023 r. w sprawie
sprawozdania finansowego komitetu wyborczego (Dz. U. poz. 2065).
(Ujednolicone teksty wymienionych ustaw i rozporządzeń znajdują się na stronie
internetowej Państwowej Komisji Wyborczej – adres: www.pkw.gov.pl);
5) ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2023 r. poz. 120
i poz. 295).
2. Komitety wyborcze
Prawo zgłaszania kandydatów w wyborach organów samorządu terytorialnego mają
komitety wyborcze tworzone przez partie polityczne, koalicje partii politycznych,
stowarzyszenia i organizacje społeczne, zwane dalej „organizacjami” oraz przez
wyborców.
Uwaga!
Komitet wyborczy czynności prawne, w tym związane z pozyskiwaniem środków
finansowych na kampanię wyborczą i ich wydatkowaniem, może podejmować
po wydaniu przez Państwową Komisję Wyborczą lub przez właściwego Komisarza
Wyborczego postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o jego utworzeniu.
Prawo do prowadzenia kampanii wyborczej na rzecz kandydatów przysługuje,
na zasadzie wyłączności, komitetowi wyborczemu (art. 84 § 1 Kodeksu wyborczego).
Oznacza to, że wszelkie czynności związane z pozyskiwaniem środków finansowych,
dokonywaniem wydatków na organizowanie spotkań wyborczych i promocją
poszczególnych kandydatów w formie plakatów, ulotek, itd., mogą być prowadzone
tylko przez komitety wyborcze i wyłącznie w okresie kampanii wyborczej, która
rozpoczyna się z dniem ogłoszenia rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
o zarządzeniu wyborów, a kończy się na 24 godziny przed dniem wyborów (art. 104
Kodeksu wyborczego).
Uwaga!
Wszelkie spotkania sprawozdawcze czy informacyjne członków partii, organizacji
społecznych, stowarzyszeń, osób pełniących funkcje publiczne lub przedstawicieli
- 3 -
komitetów zgłaszających kandydatów w wyborach, organizowane w trakcie
kampanii wyborczej, mogą odbywać się tylko pod warunkiem, że nie zawierają
żadnych znamion agitacji wyborczej. W przeciwnym razie traktowane są jako
element kampanii wyborczej i podlegają regulacjom dotyczącym tej kampanii.
Gospodarkę finansową komitetu prowadzi i ponosi za nią pełną odpowiedzialność
pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego (art. 127 § 1 Kodeksu wyborczego).
Zgodnie z art. 130 § 2 Kodeksu wyborczego bez pisemnej zgody pełnomocnika
finansowego nie można zaciągać żadnych zobowiązań finansowych w imieniu i na rzecz
komitetu wyborczego.
Uwaga!
Pełnomocnik finansowy może upoważnić inne osoby do podejmowania określonych
czynności związanych z dokonywaniem wydatków komitetu wyborczego
w jego pomocniczych strukturach terenowych. Nie zwalnia go to jednak
z odpowiedzialności za całokształt gospodarki finansowej komitetu.
Pełnomocnik finansowy komitetu ma prawo nie uznać zobowiązań finansowych,
które zostały zaciągnięte w imieniu komitetu bez jego pisemnej zgody bądź
z przekroczeniem udzielonego upoważnienia do zaciągania zobowiązań w imieniu
komitetu.
Pełnomocnik finansowy ponosi odpowiedzialność karną za naruszenie zakazów
i ograniczeń w pozyskiwaniu i wydatkowaniu środków.
Uwaga!
Można być pełnomocnikiem finansowym tylko jednego komitetu wyborczego
(art. 127 § 3 Kodeksu wyborczego).
Funkcji pełnomocnika finansowego, w myśl art. 127 ust. 2 Kodeksu wyborczego
nie może pełnić:
1) kandydat na radnego lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
2) pełnomocnik wyborczy (z wyjątkiem komitetów wyborczych wyborców, które
zostały utworzone jedynie w celu zgłoszenia kandydatów na radnych do rady gminy
w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców – pełnomocnik wyborczy jest
- 4 -
jednocześnie pełnomocnikiem finansowym takiego komitetu – art. 403 § 5 Kodeksu
wyborczego);
3) funkcjonariusz publiczny w rozumieniu art. 115 § 13 Kodeksu karnego tj.:
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, poseł, senator, radny, poseł do Parlamentu
Europejskiego, sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu
postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym
organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy,
syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych
działających na podstawie ustawy, osoba będąca pracownikiem administracji
rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że
pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym
uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych, osoba będąca
pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu
terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, osoba zajmująca
kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, funkcjonariusz organu
powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby
Więziennej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową, z wyjątkiem terytorialnej
służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, pracownik międzynarodowego
trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe.
W razie złożenia rezygnacji przez pełnomocnika finansowego z pełnionej funkcji
i powołania nowego pełnomocnika, należy o tym fakcie powiadomić organ wyborczy,
który przyjął zawiadomienie o utworzeniu komitetu, w trybie przepisów o utworzeniu
komitetu wyborczego (art. 86, 87 i 89 Kodeksu wyborczego).
Zgodnie z art. 130 § 1 Kodeksu wyborczego odpowiedzialność za zobowiązania
majątkowe komitetu wyborczego ponosi pełnomocnik finansowy tego komitetu.
Odpowiedzialność ta ma charakter nieograniczony i dotyczy całego majątku
osobistego pełnomocnika finansowego, a także majątku posiadanego w ramach
wspólności majątkowej ze współmałżonkiem.
Zgodnie z art. 130 § 3 Kodeksu wyborczego, w przypadku gdy z majątku pełnomocnika
finansowego nie można pokryć roszczeń wobec komitetu wyborczego,
odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe:
- 5 -
1) komitetu wyborczego partii politycznej ponosi partia polityczna, która utworzyła
komitet wyborczy;
2) koalicyjnego komitetu wyborczego ponoszą solidarnie partie polityczne wchodzące
w skład koalicji wyborczej;
3) komitetu wyborczego organizacji ponosi organizacja, która utworzyła komitet
wyborczy, a w przypadku komitetu utworzonego przez stowarzyszenie zwykłe –
solidarnie członkowie stowarzyszenia;
4) komitetu wyborczego wyborców ponoszą solidarnie osoby wchodzące w skład
komitetu.
Uwaga!
Odpowiedzialność solidarna polega na tym, że wierzyciel może żądać całości
lub części świadczenia od wszystkich zobowiązanych łącznie, od kilku z nich
lub od każdego z nich, z osobna. Zasady odpowiedzialności solidarnej określają
art. 366-378 Kodeksu cywilnego.
Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe komitetu obejmuje także zobowiązania
związane z rozliczeniem korzyści majątkowych przyjętych przez komitet wyborczy
z naruszeniem przepisów Kodeksu wyborczego; nie dotyczy to korzyści majątkowych
przekazanych dobrowolnie przez komitet wyborczy na rzecz Skarbu Państwa.
Na podstawie art. 109 § 2 Kodeksu wyborczego komitety wyborcze zobowiązane są
do umieszczenia na wszystkich materiałach wyborczych wyraźnych oznaczeń, od kogo
one pochodzą. Materiałem wyborczym jest każdy, pochodzący od komitetu wyborczego
upubliczniony i utrwalony przekaz informacji mający związek z zarządzonymi
wyborami. Materiały zawierające takie oznaczenie podlegają ochronie prawnej i są
dowodami poniesionych kosztów.
3. Rachunek bankowy komitetu wyborczego.
Komitet wyborczy gromadzi środki finansowe wyłącznie na jednym rachunku
bankowym (art. 134 § 1 Kodeksu wyborczego).
Uwaga!
Komitet wyborczy może otworzyć pomocnicze rachunki bankowe dla ułatwienia
dokonywania wydatków w strukturach terenowych komitetu. Rachunki te mogą być
- 6 -
zasilane wyłącznie przelewami z podstawowego rachunku komitetu wyborczego.
Wykluczone jest pozyskiwanie środków bezpośrednio na rachunki pomocnicze.
Podstawą do otwarcia rachunku komitetu wyborczego jest postanowienie o przyjęciu
zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 134 § 1 Kodeksu wyborczego).
Z racji pełnionej funkcji otwarcia rachunku bankowego powinien dokonać pełnomocnik
finansowy komitetu, który też powinien być dysponentem środków na jego koncie.
Uwaga!
Właścicielem rachunku może być tylko komitet wyborczy, a nie żaden inny podmiot
czy osoba fizyczna.
Bank otwierający rachunek może zażądać od pełnomocnika finansowego podania
numeru wpisu do rejestru gospodarki narodowej (REGON) oraz numeru identyfikacji
podatkowej (NIP), nadanych komitetowi wyborczemu, odpowiednio przez właściwy
urząd statystyczny i urząd skarbowy. Dokumenty te wystawiane są na podstawie
postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 134
§ 1 Kodeksu wyborczego).
Umowa rachunku bankowego komitetu, zgodnie z art. 134 § 6 Kodeksu
wyborczego powinna zawierać następujące zastrzeżenia:
− o wymaganym ustawą sposobie dokonywania wpłat na rzecz komitetu wyborczego
(jedynie czekiem rozrachunkowym, przelewem lub kartą płatniczą),
− o dopuszczalnym źródle pozyskiwania środków finansowych (Fundusz Wyborczy
partii – w przypadku komitetów wyborczych partyjnych i koalicyjnych, bądź wpłaty
od obywateli polskich – w przypadku komitetów wyborczych organizacji
i komitetów wyborczych wyborców),
− o dopuszczalnym maksymalnym terminie dokonywania wpłat tj. do dnia wyborów.
Uwaga!
Umowa rachunku bankowego może zawierać również klauzulę o nieprzyjmowaniu
wpłat od osób fizycznych w wysokości przekraczającej dozwolony limit (art. 134 § 2
i 3 Kodeksu wyborczego).
Pełnomocnik finansowy, który nie wprowadza do umowy rachunku bankowego
komitetu zastrzeżeń określonych w art. 134 § 6 Kodeksu wyborczego popełnia
wykroczenie, określone w art. 505 § 2 tegoż Kodeksu.
- 7 -
Rachunek bankowy komitetu powinien być prowadzony w banku lub oddziale banku
(także zagranicznego), znajdujących się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Uwaga!
Komitet wyborczy nie może otworzyć rachunku w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej (SKOK).
Rachunek komitetu wyborczego należy zlikwidować po zbilansowaniu przychodów
i wydatków, rozliczeniu środków wpłaconych z naruszeniem prawa oraz przekazaniu
ewentualnej nadwyżki finansowej (art. 138 § 2-5 Kodeksu wyborczego).
4. Pozyskiwanie środków finansowych przez komitety wyborcze.
Finansowanie komitetu wyborczego partii politycznej.
Środki finansowe przekazywane komitetowi wyborczemu partii politycznej mogą
pochodzić wyłącznie z Funduszu Wyborczego tej partii, tworzonego na podstawie
przepisów ustawy o partiach (art. 132 § 1 Kodeksu wyborczego). Komitet wyborczy
może pozyskiwać środki finansowe tylko z przelewów dokonywanych z rachunku
bankowego Funduszu Wyborczego na rachunek komitetu wyborczego.
Finansowanie koalicyjnego komitetu wyborczego.
Środki finansowe przekazywane koalicyjnemu komitetowi wyborczemu mogą
pochodzić wyłącznie z funduszy wyborczych partii politycznych wchodzących w skład
koalicji wyborczej (art. 132 § 2 Kodeksu wyborczego). Komitet wyborczy może
pozyskiwać środki finansowe tylko z przelewów dokonywanych z rachunków
bankowych funduszy wyborczych na rachunek komitetu wyborczego.
Finansowanie komitetu wyborczego organizacji.
Środki finansowe komitetu wyborczego organizacji mogą pochodzić wyłącznie z wpłat
osób fizycznych oraz z kredytów bankowych zaciągniętych przez komitet wyborczy.
Finansowanie komitetu wyborczego wyborców.
Środki finansowe komitetu wyborczego wyborców mogą pochodzić wyłącznie z wpłat
osób fizycznych oraz z kredytów bankowych zaciągniętych przez komitet wyborczy.
Uwaga!
Komitetowi wyborczemu organizacji oraz komitetowi wyborczemu wyborców mogą
być przekazywane środki finansowe jedynie przez obywateli polskich, mających
- 8 -
miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej (art. 132 § 3
pkt 2 Kodeksu wyborczego).
Wpłat na rzecz komitetu wyborczego organizacji oraz komitetu wyborczego wyborców
nie mogą dokonywać obywatele innych państw, jak również obywatele polscy stale
zamieszkujący poza granicami Polski. Pełnomocnik finansowy komitetu powinien
sprawdzić, czy osoba dokonująca darowizny na rzecz komitetu jest obywatelem polskim
stale zamieszkującym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i w razie potrzeby uzyskać
od tejże osoby pisemne oświadczenie w tej sprawie.
Uwaga!
Łączna suma wpłat od osoby fizycznej na rzecz jednego komitetu wyborczego
organizacji oraz komitetu wyborczego wyborców nie może przekraczać 15-
krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę w dniu poprzedzającym dzień
ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów (art. 134 § 2 Kodeksu
wyborczego), tj. kwoty 63 630,00 zł. Wpłat na rachunek bankowy komitetu
wyborczego można dokonywać jedynie czekiem rozrachunkowym, przelewem lub
kartą płatniczą (art. 134 § 5 Kodeksu wyborczego).
Niedozwolone są wpłaty gotówkowe w kasie banku, a także w urzędach
pocztowych.
Na cele związane z wyborami komitet wyborczy organizacji oraz komitet wyborczy
wyborców może zaciągać kredyty bankowe (art. 132 § 3 Kodeksu wyborczego).
Wysokość kredytu nie jest limitowana. Ustawa wprowadza natomiast ograniczenia
dotyczące poręczeń takiego kredytu. Poręczycielami kredytu mogą być wyłącznie
obywatele polscy mający miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej, a zobowiązanie poręczyciela nie może być wyższe od kwoty 63 630,00 zł,
tj. kwoty stanowiącej maksymalną wysokość wpłat na rzecz komitetu dokonanych
przez jedną osobę fizyczną.
Uwaga!
Ograniczenie wysokości kwoty poręczenia do 63 630,00 zł dotyczy zarówno osób
wchodzących w skład komitetu wyborczego, jak i osób spoza komitetu, w tym osób
będących kandydatami w wyborach.
- 9 -
Poręczenie kredytu jest niezbywalne, co oznacza, że zobowiązanie z tego tytułu
nie może zostać zbyte na rzecz osób fizycznych, osób prawnych, stowarzyszeń
czy organizacji społecznych.
5. Zakazy i ograniczenia dotyczące pozyskiwania środków finansowych
przez komitety wyborcze
Przepisy Kodeksu wyborczego wprowadzają następujące zakazy i ograniczenia
w finansowaniu komitetów wyborczych:
1) komitety wyborcze mogą pozyskiwać środki finansowe jedynie na cele związane
z wyborami (art. 129 § 1 Kodeksu wyborczego);
2) pozyskiwanie środków finansowych jest dozwolone dopiero od dnia wydania przez
Państwową Komisję Wyborczą lub przez właściwego Komisarza Wyborczego
postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego
(art. 129 § 2 pkt 1 Kodeksu wyborczego);
Uwaga!
W praktyce, w związku z obowiązkiem gromadzenia środków finansowych komitetu
na rachunku bankowym, pozyskiwanie środków finansowych jest możliwe dopiero
od dnia otwarcia rachunku bankowego komitetu;
3) zabronione jest pozyskiwanie środków po dniu wyborów (art. 129 § 2 pkt 2 Kodeksu
wyborczego).
Uwaga!
Jako datę dokonania wpłaty na rachunek bankowy przyjmuje się datę wystawienia
polecenia przelewu, a nie datę uznania przez bank wpływu środków na rachunek
bankowy.
Po dniu wyborów dopuszczalne jest jedynie przekazywanie przez partie polityczne,
organizacje albo osoby, które utworzyły komitet wyborczy, środków na uiszczenie opłat
bankowych za prowadzenie i likwidację rachunku. W sytuacji, gdy pozostają
nieuregulowane zobowiązania finansowe komitetu, na zaspokojenie których
nie wystarczyło środków finansowych zgromadzonych na rachunku bankowym,
roszczenia te powinny być pokryte w trybie art. 130 Kodeksu wyborczego przez
pełnomocnika finansowego komitetu bez pośrednictwa rachunku bankowego komitetu
wyborczego;
- 10 -
4) komitetom wyborczym nie wolno przyjmować korzyści majątkowych o charakterze
niepieniężnym (np. darowizn rzeczowych, darmowych usług), z wyjątkiem:
− nieodpłatnych usług polegających na rozpowszechnianiu plakatów i ulotek
wyborczych przez osoby fizyczne,
− pomocy w pracach biurowych udzielanej przez osoby fizyczne,
− wykorzystania przedmiotów i urządzeń, w tym pojazdów mechanicznych,
udostępnianych nieodpłatnie przez osoby fizyczne,
− nieodpłatnego udostępniania miejsc do ekspozycji materiałów wyborczych przez
osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w zakresie reklamy
(art. 132 § 5 Kodeksu wyborczego);
Uwaga!
Inne usługi mogą być świadczone na rzecz komitetu wyborczego wyłącznie
odpłatnie. Naruszenie zakazu określonego w art. 132 § 5 Kodeksu wyborczego
stanowi występek określony w art. 507 Kodeksu wyborczego, zagrożony grzywną
od 1 000 zł do 100 000 zł.
Zakupy materiałów niezbędnych do korzystania przez komitet wyborczy
z przedmiotów i urządzeń, w tym pojazdów mechanicznych, udostępnianych
nieodpłatnie przez osoby fizyczne, powinny być finansowane ze środków komitetu
wyborczego oraz wliczone do przysługującego mu limitu wydatków. Ponoszenie
tych wydatków przez osobę fizyczną stanowi niedopuszczalną ustawowo darowiznę
niepieniężną na rzecz komitetu wyborczego. Komitet wyborczy powinien zawrzeć
z osobą udostępniającą przedmioty lub urządzenia umowę użyczenia, która
powinna wskazywać, że to komitet wyborczy będzie ponosił koszty zakupu
materiałów w zakresie niezbędnym do prowadzenia kampanii wyborczej.
Komitet wyborczy partii politycznej oraz koalicyjny komitet wyborczy może
nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokali partii politycznej,
która utworzyła lub współtworzyła komitet, jak również z jej sprzętu biurowego
(art. 133 § 1 Kodeksu wyborczego), komitet wyborczy organizacji może
nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokalu tej organizacji, jak
również z jej sprzętu biurowego (art. 133 § 3 Kodeksu wyborczego), komitet
wyborczy wyborców może zaś nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej
- 11 -
z lokalu osoby wchodzącej w skład komitetu wyborczego, jak również z jej sprzętu
biurowego (art. 133 § 2 Kodeksu wyborczego);
Uwaga!
Przez lokal i sprzęt biurowy partii politycznej lub organizacji należy rozumieć lokal
i sprzęt, którym partia polityczna lub organizacja trwale dysponuje i którego koszty
eksploatacji ponosi ze swoich środków. Podobnie przez lokal i sprzęt biurowy osoby
wchodzącej w skład komitetu wyborczego należy rozumieć lokal i sprzęt,
użytkowany przez tę osobę stale w ramach jej bieżącej działalności jako osoby
fizycznej, a nie w związku z prowadzoną przez tę osobę działalnością gospodarczą
lub publiczną, czy też sprawowaną funkcją. Koszty korzystania z mediów w
udostępnionym lokalu oraz koszty materiałów niezbędnych do korzystania przez
komitet wyborczy z udostępnionego sprzętu biurowego ponosi komitet.
5) zabronione jest udzielanie korzyści majątkowych przez jeden komitet wyborczy
innemu komitetowi wyborczemu (art. 131 § 1 Kodeksu wyborczego);
Uwaga!
Komitety wyborcze nie mogą współfinansować kampanii wyborczej, ponieważ
każdy komitet prowadzi i finansuje na zasadzie wyłączności kampanię na rzecz
zgłoszonych przez siebie kandydatów (art. 84 § 1 i art. 126 Kodeksu wyborczego).
Komitety wyborcze nie mogą zatem publikować wspólnych materiałów wyborczych
(np. plakatów, ulotek) ani organizować wspólnych spotkań z wyborcami, nawet jeśli
zamierzałyby dokonać podziału między siebie kosztów tych działań. Z tych samych
powodów komitety wyborcze nie mogą w swoich materiałach wyborczych udzielać
poparcia kandydatom zgłoszonym przez inne komitety ani powoływać się
na poparcie udzielone przez inne komitety uczestniczące w wyborach lub
zgłoszonych przez nie kandydatów.
6) zabronione jest przeprowadzanie przez komitet wyborczy zbiórek publicznych (art.
131 § 2 Kodeksu wyborczego), dotyczy to również partii politycznej (art. 24 ust. 6
ustawy o partiach).
- 12 -
Uwaga!
Wykluczone jest przekazywanie komitetowi wyborczemu środków finansowych
przez:
− podmioty inne niż partie polityczne – komitetom partyjnym i koalicyjnym,
− podmioty niebędące osobami fizycznymi (np. spółki prawa handlowego,
stowarzyszenia, państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, fundacje,
partie polityczne itd.) – komitetom wyborczym organizacji i komitetom
wyborczym wyborców.
W przypadku stwierdzenia wpływu na rachunek komitetu wpłaty pochodzącej
z nieuprawnionego źródła lub dokonanej z naruszeniem przepisów ustawy, komitet
wyborczy powinien odmówić przyjęcia darowizny. Odmową jej przyjęcia jest
niezwłoczne zwrócenie darczyńcy tych środków i niewliczanie ich do przychodów
komitetu. Zgodnie z art. 149 § 3 Kodeksu wyborczego, termin zwrotu środków nie może
przekraczać 30 dni od daty wpływu tych środków na rachunek komitetu.
Uwaga!
Środki pozyskane z naruszeniem przepisów Kodeksu wyborczego, których komitet
nie zwrócił darczyńcy w nieprzekraczalnym 30-dniowym terminie, powinny być
gromadzone na odrębnym rachunku wpływów nieprawidłowych, z przeznaczeniem
ich na rzecz Skarbu Państwa. Środki zgromadzone na tym rachunku nie mogą być
wykorzystywane dla celów wyborczych. Podlegają one przepadkowi na rzecz
Skarbu Państwa wraz z ewentualnymi odsetkami.
Wszelkie wezwania i informacje pisemne dostarczane przez komitet wyborczy
wyborców oraz komitet wyborczy organizacji, mające na celu pozyskiwanie środków
na wybory, muszą zawierać informacje o treści przepisów wymienionych w art. 139
Kodeksu wyborczego, tj. o tym, że:
− środki finansowe mogą być wpłacane na rzecz komitetu jedynie przez obywateli
polskich mających miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej
Polskiej (art. 132 § 3 Kodeksu wyborczego),
− zakazane jest udzielanie komitetowi wyborczemu korzyści majątkowych
o charakterze niepieniężnym, z wyjątkiem usług wymienionych w art. 132 § 5
pkt 1-4 (art. 132 § 5 Kodeksu wyborczego),
- 13 -
− korzyści majątkowe przyjęte przez komitet z naruszeniem przepisów Kodeksu
wyborczego lub ich równowartość podlegają przepadkowi na rzecz Skarbu
Państwa (art. 149 § 1 Kodeksu wyborczego),
− naruszenie zasad finansowania komitetu wyborczego, wymienionych w art. 506
Kodeksu wyborczego stanowi występek zagrożony karą grzywny od 1000
do 100 000 zł (art. 506 Kodeksu wyborczego).
6. Zasady wydatkowania środków i ich dokumentowania.
Komitety wyborcze mogą wydatkować na kampanię wyborczą wyłącznie kwoty
ograniczone limitem wydatków (art. 135 § 1 Kodeksu wyborczego).
Limit wydatków ustala się oddzielnie dla każdego komitetu wyborczego poprzez
zsumowanie kwot obliczonych według zasad określonych w art. 378 i art. 476 Kodeksu
wyborczego. W wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw limit
wydatków oblicza się mnożąc kwotę przypadającą na jeden mandat radnego przez liczbę
mandatów przypadających na okręg lub okręgi, w których komitet wyborczy
zarejestrował kandydatów (bez względu na liczbę zgłoszonych kandydatów). Kwota
przypadająca na jeden mandat radnego wynosi:
− w wyborach do rady gminy w gminach do 40 tys. mieszkańców — 1344,16 zł,
− w wyborach do rady gminy w gminach powyżej 40 tys. mieszkańców
oraz w wyborach do rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy — 1613,00 zł,
− w wyborach do rady powiatu — 3225,99 zł,
− w wyborach do rady miasta w miastach na prawach powiatu — 4838,99 zł,
− w wyborach do sejmiku województwa — 8064,98 zł.
Limit wydatków, związanych z prowadzeniem kampanii wyborczej kandydata na wójta
w gminach do 500 tys. mieszkańców ustala się, mnożąc liczbę mieszkańców danej
gminy przez kwotę 60 groszy, a w gminach powyżej 500 tys. mieszkańców, mnożąc
pierwsze 500 tys. przez kwotę 60 groszy, a nadwyżkę ponad 500 tys. przez kwotę
30 groszy.
Uwaga!
Informację o liczbie mieszkańców w poszczególnych gminach ustala komisarz
wyborczy według stanu na koniec roku poprzedzającego rok, w którym wybory są
przeprowadzane i podaje do publicznej wiadomości w formie komunikatu
- 14 -
w dzienniku o zasięgu wojewódzkim, w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia
rozporządzenia o zarządzeniu wyborów.
Dla komitetu wyborczego zgłaszającego kandydatów na wójtów, a więc również
kandydatów na radnych, obliczone w powyższy sposób limity sumowane są
w jeden łączny limit wydatków, który dotyczy całości wydatków komitetu
wyborczego.
Uwaga!
Należy podkreślić, że limitem wydatków objęte są tylko wydatki komitetu
wyborczego, natomiast przychody komitetu nie są limitowane, w związku z czym
zgromadzenie na rachunku bankowym komitetu kwoty wyższej od przysługującego
limitu wydatków nie stanowi uchybienia.
Wydatki komitetu wyborczego na agitację wyborczą prowadzoną w formach
i na zasadach właściwych dla reklamy, w tym w prasie w rozumieniu przepisów prawa
prasowego, nie mogą przekroczyć 80% limitu dla danego komitetu wyborczego
ustalonego zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego (art. 136 Kodeksu wyborczego).
Za podstawę obliczenia limitu wydatków na reklamę przyjmuje się kwotę limitu
wydatków przysługującego temu komitetowi, a nie wydatki faktycznie poniesione
przez ten komitet wyborczy.
Komitet wyborczy może wydatkować środki finansowe jedynie na cele związane
z wyborami (art. 129 § 1 Kodeksu wyborczego). Do wydatków komitetu wyborczego
na te cele nie mogą być wliczone środki przekazane na cele charytatywne oraz inne cele
społecznie użyteczne, nawet jeżeli były ponoszone w okresie kampanii wyborczej
w ramach promocji komitetu wyborczego lub poszczególnych kandydatów. Tego typu
wydatki stanowią naruszenie przepisów ustawy.
Wydatkowanie środków jest dozwolone w tym samym początkowym terminie,
co ich pozyskiwanie, tj. od dnia wydania przez właściwy organ wyborczy
postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 129
§ 3 pkt 1 Kodeksu wyborczego).
Zabronione jest wydatkowanie środków przez komitet wyborczy po dniu złożenia
sprawozdania finansowego o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych
komitetu (art. 129 § 3 pkt 2 Kodeksu wyborczego).
- 15 -
Uwaga!
Komitet wyborczy może po dniu złożenia sprawozdania wydatkować z rachunku
bankowego środki na realizację zobowiązań zaciągniętych przed dniem wyborów,
a także dokonać wpłaty tytułem przepadku na rzecz Skarbu Państwa środków
przyjętych z naruszeniem przepisów Kodeksu.
Komitety wyborcze prowadzą rachunkowość na zasadach określonych w ustawie
o rachunkowości dla jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej (art. 128
Kodeksu wyborczego).
Dokumentami dotyczącymi kosztów i wydatków są:
− rachunki,
− faktury,
− umowy,
− pokwitowania odbioru gotówki do rozliczenia (KW),
− inne dokumenty wystawione na komitet wyborczy.
Uwaga!
Dokumenty finansowo-księgowe wystawione na nazwisko osoby fizycznej
(np. na nazwisko kandydata) nie są dowodami kosztów komitetu wyborczego.
Do wydatków lub kosztów komitetów wyborczych zalicza się:
− koszty administracyjne, w tym koszty wynajmu powierzchni biurowej
wraz z kosztami energii elektrycznej, koszty telekomunikacyjne, koszt
utworzenia i utrzymania strony internetowej komitetu wyborczego,
− wydatki poniesione na usługi obce w związku z korzystaniem ze środków
masowego przekazu i nośników plakatów, z podziałem na usługi wykonywane
przez dzienniki i czasopisma, radio, telewizję, nośniki plakatów, reklamę
w Internecie,
− wydatki poniesione na usługi obce w związku z wykonaniem materiałów
wyborczych, w tym prace koncepcyjne, prace projektowe i wytworzenie,
z podziałem na plakaty wyborcze, filmy reklamowe i spoty, ulotki i inne
wydawnictwa, reklamę w Internecie, inne materiały wyborcze,
− wydatki poniesione na usługi obce w związku z kosztami spotkań wyborczych,
− wydatki poniesione na usługi obce w związku z kosztami podróży i noclegów,
- 16 -
− pozostałe koszty poniesione na usługi obce,
− wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne, w tym z tytułu umów
o dzieło i umów zlecenia, niewymienione wyżej,
− pozostałe wydatki.
Komitet wyborczy powinien odrębnie ewidencjonować zobowiązania finansowe,
obejmujące równowartość niespłaconych kredytów bankowych oraz nieopłaconych
rachunków i faktur wystawionych z tytułu dostaw i usług na rzecz komitetu.
Dowody księgowe dotyczące wydatków (kosztów) powinny spełniać warunki określone
w ustawie o rachunkowości, a w szczególności muszą być zatwierdzone przez osobę
odpowiadającą za gospodarkę finansową komitetu.
Ewidencja wydatków i zobowiązań finansowych komitetu wyborczego powinna być
prowadzona w sposób zapewniający uzyskanie informacji niezbędnych
do prawidłowego sporządzenia sprawozdania finansowego.
Komitet wyborczy partii politycznej oraz koalicyjny komitet wyborczy może
nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokali należących do partii
politycznych, które utworzyły komitet wyborczy jak również z ich sprzętu biurowego.
Komitet wyborczy organizacji może nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii
wyborczej z lokali należących do organizacji, która utworzyła komitet wyborczy jak
również z jej sprzętu biurowego.
Komitet wyborczy wyborców może nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii
wyborczej z lokalu osoby wchodzącej w skład komitetu wyborczego, jak również
z jej sprzętu biurowego. Także po zakończeniu kampanii wyborczej komitety mogą
korzystać z lokali i sprzętu biurowego tych podmiotów celem wykonania czynności
związanych z zakończeniem działalności komitetu, w tym sporządzeniem sprawozdania
finansowego (art. 133 Kodeksu wyborczego).
Uwaga!
Zakup materiałów niezbędnych do korzystania ze sprzętu biurowego, jak również
opłaty za media w okresie korzystania z lokalu i sprzętu biurowego przez komitet
wyborczy powinny być finansowane ze środków komitetu wyborczego oraz wliczone
do przysługującego mu limitu wydatków. Ponoszenie tych wydatków przez partię
polityczną bądź osobę fizyczną stanowi niedopuszczalną ustawowo darowiznę
- 17 -
niepieniężną na rzecz komitetu wyborczego. Komitet wyborczy powinien zawrzeć
z partią polityczną bądź osobą wchodzącą w skład komitetu wyborczego umowę
użyczenia lokalu lub sprzętu biurowego, która powinna wskazywać, że to komitet
wyborczy będzie ponosił koszty zakupu materiałów biurowych oraz ponosił opłaty
za media w zakresie niezbędnym do prowadzenia kampanii wyborczej.
Uwaga!
Wszelkie wydatki komitetu mogą być pokrywane wyłącznie z jego środków. Osoby
dokonujące zakupów w imieniu i na rzecz komitetu mogą opłacać je wyłącznie
ze środków komitetu; jeżeli płatność dokonywana jest gotówką, osoba taka powinna
wcześniej otrzymać zaliczkę ze środków komitetu. Niedopuszczalne jest pokrywanie
wydatków z własnych środków osób fizycznych dokonujących zakupów, a następnie
refundowanie tym osobom poniesionych kosztów ze środków komitetu. Działanie
takie stanowiłoby formę udzielania komitetowi pożyczek przez te osoby
i naruszałoby zasady pozyskiwania przez komitet środków finansowych, co może
skutkować odrzuceniem sprawozdania finansowego.
Od dnia przyjęcia przez Państwową Komisję Wyborczą zawiadomienia o utworzeniu
komitetu wyborczego do dnia wyborów partia polityczna, która samodzielnie utworzyła
komitet wyborczy lub wchodzi w skład koalicji wyborczej nie może prowadzić
i finansować agitacji na rzecz upowszechniania swoich celów programowych (art. 141
§ 2 Kodeksu wyborczego).
Komitet wyborczy ma obowiązek, w terminie do dnia 7 marca 2024 r. powiadomić
właściwy organ wyborczy o adresie strony internetowej komitetu, na której komitet
wyborczy umieszcza informacje określone w Kodeksie (art. 102 § 1 Kodeksu
wyborczego). Obowiązek ten nie dotyczy komitetów wyborczych, które zgłaszają
wyłącznie listę lub listy kandydatów na radnych do rady gminy w jednej gminie liczącej
do 20 000 mieszkańców.
Uwaga!
Właściwy organ wyborczy podaje informację o adresach stron internetowych
komitetów wyborczych w Biuletynie Informacji Publicznej.
Strona internetowa komitetu powinna być prowadzona co najmniej do dnia podania
przez Państwową Komisję Wyborczą do wiadomości publicznej treści sprawozdania
- 18 -
wyborczego komitetu albo przedłożenia sprawozdania finansowego komisarzowi
wyborczemu (art. 140 § 3 pkt 1 Kodeksu wyborczego).
Przepisy Kodeksu wyborczego nie regulują szczegółowo kwestii związanych
z adresami stron internetowych komitetów. Jednakże ze względu na to, że wyłączność
na prowadzenie kampanii wyborczej mają komitety wyborcze (art. 84 § 1 Kodeksu
wyborczego), strona ta ma być utworzona i prowadzona przez komitet wyborczy,
a jej adres i wszelkie jej elementy powinny wyraźnie wskazywać, iż jest to strona tego
właśnie komitetu.
Uwaga!
Komitet wyborczy na czas kampanii wyborczej może wykorzystać na stronę
internetową istniejącą już domenę (w tym także domenę należącą do partii
politycznej lub organizacji, która utworzyła komitet wyborczy).
Strona komitetu wyborczego musi jednak być oddzielona od głównej strony podmiotu
prowadzącego domenę (w postaci np. odrębnego linku) a także musi zawierać wyraźne
oznaczenie wskazujące na to, że treści na niej umieszczone pochodzą od komitetu
wyborczego. Na stronie (podstronie) komitetu wyborczego nie mogą się znajdować
treści niepochodzące od komitetu wyborczego, w tym także pochodzące od podmiotu
prowadzącego domenę.
Należy z dysponentem domeny zawrzeć stosowną umowę najmu, dzierżawy czy umowę
odpłatnego korzystania przez określony czas z danej domeny.
Uwaga!
W świetle przepisów Kodeksu wyborczego niedopuszczalne jest nieodpłatne
użyczenie komitetowi wyborczemu domeny przez jej właściciela (w tym także przez
podmiot, który utworzył komitet wyborczy). Komitet wyborczy obowiązany jest
do pokrycia kosztów prowadzenia swojej strony (podstrony) internetowej, nie może
jednak pokrywać kosztów prowadzenia głównej strony podmiotu prowadzącego
domenę, w części na której są umieszczone treści niepochodzące od komitetu.
Koszty związane z prowadzeniem strony internetowej komitetu zalicza się do wydatków
komitetu i wykazuje w sprawozdaniu finansowym.
Komitet wyborczy, zgodnie z art. 140 § 1 Kodeksu wyborczego jest obowiązany
prowadzić rejestry:
- 19 -
− zaciągniętych kredytów, zawierający nazwę banku udzielającego kredytu
i wszystkie istotne warunki jego uzyskania, w szczególności: datę udzielenia
kredytu, jego wysokość, oprocentowanie i inne koszty uzyskania, zobowiązania
poręczycieli oraz ustalony termin spłaty;
− wpłat o wartości przekraczającej łącznie od jednej osoby fizycznej kwotę
minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. kwoty 4242,00 zł), ze wskazaniem
imienia, nazwiska oraz miejscowości zamieszkania takiej osoby.
Uwaga!
Rejestry zaciągniętych kredytów bankowych oraz wpłat, komitet wyborczy jest
obowiązany umieszczać na swojej stronie internetowej i aktualizować w taki
sposób, aby informacje o kredytach i wpłatach ujawniane były w terminie 7 dni
od dnia udzielenia kredytu lub dokonania wpłaty.
Rejestry powinny być umieszczone na stronie internetowej komitetu, co najmniej
do dnia podania do wiadomości publicznej przez Państwową Komisję Wyborczą
sprawozdania finansowego Komitetu (art. 140 § 3 pkt 1 Kodeksu wyborczego). Sposób
prowadzenia rejestrów i ich umieszczania na stronie internetowej komitetu określa
rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie rejestru zaciągniętych kredytów oraz
rejestru wpłat, prowadzonych przez komitety wyborcze. Pełnomocnik finansowy
komitetu wyborczego, który w związku z wyborami nie dopełnia obowiązku
prowadzenia, umieszczania na stronie internetowej lub uaktualniania rejestru
zaciągniętych kredytów lub rejestru wpłat osób fizycznych podlega karze grzywny
(art. 505a Kodeksu wyborczego).
7. Sprawozdanie finansowe
Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne (art. 125 Kodeksu wyborczego).
Pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego ma obowiązek sporządzenia
i przedłożenia właściwemu organowi wyborczemu sprawozdania o przychodach,
wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu, w tym o uzyskanych kredytach
bankowych i warunkach ich uzyskania – w terminie 3 miesięcy od dnia wyborów
(art. 142 § 1 Kodeksu wyborczego).
- 20 -
Uwaga!
Termin przedłożenia sprawozdania finansowego upływa
− dla komitetów, których kandydaci nie biorą udziału w ponownym głosowaniu —
w dniu 7 lipca 2024 r.,
− dla komitetów, których kandydaci uczestniczą w ponownym głosowaniu — w dniu
21 lipca 2024 r.
Przez datę złożenia sprawozdania rozumie się datę jego wpływu do właściwego
organu wyborczego (nie zaś np. datę nadania przesyłki pocztowej).
Obowiązek sprawozdawczy dotyczy także komitetów, które uległy rozwiązaniu
przed dniem wyborów. Sprawozdanie finansowe przedkładają one w tym samym
terminie, co pozostałe komitety.
Uwaga!
Obowiązek sprawozdawczy dotyczy wszystkich komitetów wyborczych, bez względu
na to, czy komitet pozyskiwał środki finansowe, zaciągał zobowiązania oraz
dokonywał wydatków.
Okresem rozliczeniowym komitetów wyborczych jest okres od dnia wydania
przez właściwy organ wyborczy postanowienia o przyjęciu zawiadomienia
o utworzeniu komitetu wyborczego do dnia przedłożenia sprawozdania wyborczego.
Komitety, które składają sprawozdanie Państwowej Komisji Wyborczej dołączają
do niego sprawozdanie biegłego rewidenta, którego wybiera Państwowa Komisja
Wyborcza spośród kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Biegłych
Rewidentów w liczbie uzgodnionej z Państwową Komisją Wyborczą (art. 142 § 4
Kodeksu wyborczego).
Uwaga!
Sprawozdania biegłego rewidenta i raportu nie sporządza się, jeżeli pełnomocnik
finansowy, w terminie 30 dni od dnia wyborów zawiadomi Państwową Komisję
Wyborczą, że komitet nie miał przychodów, nie poniósł wydatków ani nie ma
zobowiązań finansowych (art. 142 § 3 Kodeksu wyborczego).
Biegły rewident podejmie czynności nie później niż na 30 dni przed upływem
ustawowego terminu złożenia sprawozdania.
- 21 -
Pełnomocnik finansowy odpowiada za prawdziwość danych, zawartych
w sprawozdaniu finansowym. Sprawozdanie jest dokumentem zbiorczym, sumującym
pozyskane środki i poniesione wydatki komitetu wyborczego oraz ewentualne
zobowiązania, które nie zostały uregulowane do dnia złożenia sprawozdania.
Uwaga!
Przepisy Kodeksu wyborczego nie dopuszczają możliwości składania sprawozdań
cząstkowych sporządzanych w strukturach terenowych przez osoby działające
z upoważnienia pełnomocnika finansowego.
Sprawozdanie finansowe sporządza się według wzoru określonego w rozporządzeniu
Ministra Finansów w sprawie sprawozdania finansowego komitetu wyborczego.
Wyżej wymienione rozporządzenie określa także wykaz rodzajów dokumentów, jakie
należy załączyć do sprawozdania finansowego.
Uwaga!
Pełnomocnik finansowy komitetu powinien na bieżąco i systematycznie prowadzić
ewidencję księgową oraz zorganizować funkcjonowanie komitetu i jego pomocniczych
struktur terenowych w sposób, który zapewni zgromadzenie dokumentów niezbędnych
do sporządzenia sprawozdania finansowego.
Do sprawozdania należy załączyć m.in. historię rachunku bankowego komitetu
wyborczego, gdyż dokument ten jest niezbędny do weryfikacji podanych
w sprawozdaniu danych. Zbiorcze zestawienie sporządzane przez bank powinno
obejmować wszystkie operacje dokonane na rachunku od jego otwarcia do dnia
sporządzenia sprawozdania.
Do sprawozdania należy załączyć także m.in. protokoły komisyjnej wyceny usług
świadczonych nieodpłatnie na rzecz komitetu wyborczego, w tym dokumenty
potwierdzające przyjęcie świadczeń niepieniężnych, o których mowa w art. 132 § 5 i
art. 133 Kodeksu wyborczego (w przypadku przyjęcia nieodpłatnego świadczenia
usługi) — np. wykazy zawierające opis świadczenia i dane świadczącego i/lub umowy
ze świadczącymi (np. umowy użyczenia) oraz ich oświadczenia (np. potwierdzające
zgodę na eksponowanie materiałów wyborczych). Wartość tych świadczeń nie jest
wliczana do przychodów i wydatków komitetu, lecz należy je ewidencjonować
- 22 -
i dokumentować w celu sporządzenia wykazu, stanowiącego załącznik informacji
szczegółowych sprawozdania.
Do sprawozdania należy załączyć również dokumenty dotyczące spraw spornych,
których stroną jest komitet wyborczy, np. kopie faktur, których pełnomocnik finansowy
komitetu nie przyjął, wraz z wyjaśnieniami w tych sprawach.
Uwaga!
Ze względu na charakter dowodowy do sprawozdania powinny być załączone
oryginalne dokumenty źródłowe. W szczególności dotyczy to faktur, rachunków
i innych dokumentów dotyczących kosztów i wydatków, chyba że nie zostały
zapłacone do dnia złożenia sprawozdania. W tym wypadku powinna być załączona
uwierzytelniona kserokopia tych dokumentów.
Sprawozdania finansowe komitetów Państwowa Komisja Wyborcza podaje
do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej; sprawozdania
przedłożone komisarzom wyborczym są przez niego udostępniane na wniosek
zainteresowanych podmiotów. Należy zatem zwrócić szczególną uwagę na staranność
i czytelność zapisów w druku sprawozdania oraz wypełnienie wszystkich jego pozycji.
Uwaga!
Wykazy obejmujące dane osobowe nie są publikowane, dlatego też powinny być
sporządzone w formie odrębnego załącznika z oznaczeniem, do którego punktu
sprawozdania się odnoszą.
W wypadku stwierdzenia uchybień w wypełnieniu druku sprawozdania bądź
nieczytelności jego zapisów właściwy organ wyborczy wezwie pełnomocnika
finansowego komitetu w trybie art. 144 § 3 Kodeksu wyborczego, do usunięcia wad
sprawozdania.
8. Nadwyżka pozyskanych środków nad poniesionymi wydatkami.
W wyniku rozliczenia kampanii wyborczej komitet wyborczy ustala wstępnie,
czy uzyskał nadwyżkę pozyskanych środków na cele kampanii wyborczej nad
poniesionymi wydatkami. Ostateczna wysokość nadwyżki, zgodnie z art. 138 § 4
Kodeksu wyborczego, zostanie ustalona po wydaniu przez właściwy organ wyborczy
postanowienia o przyjęciu bądź odrzuceniu sprawozdania finansowego,
- 23 -
z uwzględnieniem zobowiązań majątkowych, o których mowa w art. 130 § 2 Kodeksu
wyborczego.
W przypadku komitetu wyborczego partii politycznej nadwyżkę przekazuje się
na Fundusz Wyborczy tej partii (art. 138 § 1 Kodeksu wyborczego).
Koalicyjny komitet wyborczy przekazuje nadwyżkę na fundusze wyborcze partii
wchodzących w skład koalicji wyborczej w proporcji odpowiadającej proporcji wpłat
środków finansowych dokonanych przez poszczególne partie, które zawiązały koalicję
wyborczą, na rzecz komitetu wyborczego tworzonego przez tę koalicję (art. 138 § 2
Kodeksu wyborczego).
Komitet wyborczy wyborców i komitet wyborczy organizacji przekazuje nadwyżkę
pozyskanych środków na rzecz organizacji pożytku publicznego (art. 138 § 3 Kodeksu
wyborczego).
Uwaga!
O przekazaniu nadwyżki na fundusze wyborcze partii wchodzących w skład koalicji
wyborczej w proporcji odpowiadającej proporcji wpłat środków finansowych
dokonanych przez poszczególne partie, które zawiązały koalicję wyborczą, na rzecz
komitetu wyborczego tworzonego przez tę koalicję pełnomocnik finansowy
informuje Państwową Komisję Wyborczą w terminie 7 dni od dnia jej przekazania.
O przekazaniu nadwyżki na rzecz organizacji pożytku publicznego pełnomocnik
finansowy komitetu wyborczego zawiadamia organ wyborczy, któremu złożył
sprawozdanie finansowe. W zawiadomieniu należy wskazać nazwę organizacji
pożytku publicznego, jej adres oraz numer wpisu do KRS. Do zawiadomienia należy
dołączyć dowód przelewu środków finansowych z rachunku komitetu wyborczego
na rachunek organizacji pożytku publicznego.
Przekazanie nadwyżki następuje, zgodnie z art. 138 § 5 Kodeksu wyborczego,
w terminie 14 dni od dnia:
− doręczenia postanowienia o przyjęciu sprawozdania finansowego albo
− bezskutecznego upływu terminu do wniesienia skargi, o której mowa w art. 145
§ 1 Kodeksu wyborczego, albo
− uprawomocnienia się orzeczenia wydanego przez właściwy sąd w przedmiocie
skargi, o której mowa w art. 145 § 1 Kodeksu wyborczego, albo
- 24 -
− uprawomocnienia się wydanego przez sąd orzeczenia w sprawie przepadku
na rzecz Skarbu Państwa korzyści majątkowych przyjętych przez komitet
wyborczy z naruszeniem przepisów Kodeksu – w przypadku, o którym mowa
w art. 149 § 5 Kodeksu wyborczego.
Jeżeli koszt przekazania nadwyżki na rzecz organizacji pożytku publicznego (koszt
przelewu, przekazu pocztowego) przekraczałby wysokość nadwyżki – komitet
wyborczy jest zwolniony z obowiązku przekazania jej, bowiem w tym celu musiałby
pozyskać dodatkowe środki finansowe, co po dniu wyborów jest zabronione.
9. Finansowanie kampanii wyborczej w okresie między pierwszym a ponownym
głosowaniem w wyborach wójtów (burmistrzów, prezydentów miast)
Uwaga!
Kampanię wyborczą przed ponownym głosowaniem w wyborach wójtów
(burmistrzów, prezydentów miast) mogą prowadzić wyłącznie te komitety wyborcze,
których kandydaci uczestniczą w tym głosowaniu.
Komitety wyborcze, których kandydaci nie uczestniczą w ponownym głosowaniu nie
mogą pozyskiwać środków finansowych po dniu wyborów do rad gmin, rad powiatów
i sejmików województw. Komitety te nie mogą także po tym dniu zaciągać nowych
zobowiązań. Do dnia przedłożenia sprawozdania wyborczego mają one jedynie prawo
pokrywać zaciągnięte wcześniej zobowiązania oraz wydatkować środki na cele
związane z zakończeniem działalności komitetu i sporządzeniem sprawozdania.
Uwaga!
Komitety wyborcze, których kandydaci uczestniczą w ponownym głosowaniu, mogą
podjąć ponownie pozyskiwanie środków finansowych dopiero z dniem podania
do publicznej wiadomości informacji o konieczności przeprowadzenia tego
ponownego głosowania.
Termin przekazywania środków finansowych na rachunek bankowy tych komitetów
wyborczych upływa w dniu ponownego głosowania w wyborach wójtów, burmistrzów
i prezydentów miast.
- 25 -
Limit wpłat od jednej osoby fizycznej na rzecz jednego komitetu wyborczego, którego
kandydaci na wójtów uczestniczą w głosowaniu ponownym, tak jak limit wydatków
tego komitetu, nie ulegają zwiększeniu w związku z udziałem tych kandydatów
w głosowaniu ponownym.
Przewodniczący
Państwowej Komisji Wyborczej
Sylwester Marciniak